آیشمن در اورشلیم

کتاب آیشمن در اورشلیم اثر هانا آرنت با ترجمۀ زهرا شمس گزارشی در باب ابتذال شر است. آدولف آیشمن یکی از بلندپایه‌ترین افسران حزب نازی آلمان بود که در اجرای طرح «راه حل نهایی» یعنی همان کشتار یهودیان نقشی عمده ایفا کرد. او مسئولیت ادارۀ امور مربوط به یهودیان را برعهده داشت و بسیاری از یهودیان با دستور او به اتاق‌های گاز فرستاده شدند تا کشته شوند و به ‌این ترتیب راه حل نهایی در موردشان اجرا شود. او بعد از جنگ جهانی دوم همراه با خانواده‌اش به آرژانتین گریخت اما در سال 1960 جاسوسان اسرائیلی او را یافتند، ربودند و به اسرائیل منتقل کردند. آیشمن سال بعد در دادگاهی در همان کشور به اتهام جنایت علیه قوم یهود محاکمه شد و بعد از گناهکار شناخته‌شدن، با طناب دار اعدام شد. 

مجلۀ نیویورکر هانا آرنت را برای پوشش محاکمه فرستاد. آرنت ضمن پوشش جنبه‌های اصلی محاکمه، مضامین گسترده‌تری که در این محاکمه نهفته بود مثل ماهیت عدالت، رفتار رهبران یهودی در طول رژیم نازی و بحث‌برانگیزتر از تمام این‌ها، ماهیت خود شَر را مورد بررسی قرار داد. آرنت در ابتذال شر به این موضوع اشاره دارد که هولناک‌ترین فجایع دنیا به‌طور عام و هولوکاست به‌طور خاص به دست افراد عادی رقم خورده است که تنها در پی خوش‌خدمتی‌ و اجرای فرامین صاحب منصبان‌شان بودند و خودشان قدرت تعقل و تصمیم‌گیری‌ را از دست داده بودند. آرنت به این ترتیب خطر حکومت‌ها و سیستم‌های فاسد را پررنگ کرد.